Escola Anna Nery Revista de Enfermagem
https://eanjournal.org/article/doi/10.1590/2177-9465-EAN-2021-0214
Escola Anna Nery Revista de Enfermagem
Research

Signs of the nurse’s clothing at graduation

Señales de ropa de enfermería en la formatura

Signos do vestuário de enfermeira na formatura

Maria Angélica de Almeida Peres; Regina Lucia Muniz de Almeida; Fernanda Batista Oliveira Santos; Gisele Fernandes Tarma Cordeiro; Tânia Cristina Franco Santos; Angela Aparecida Peters

Downloads: 0
Views: 101

Abstract

Objective: to analyze the uniforms used in the graduation ceremony of nurses and their meanings for professional identity.

Method: A nursing school in Minas Gerais was studied from the period of 1947 to 1964. Qualitative, social-historical research, through which written, photographic and oral documents were analyzed, considering the conceptual bases of professional identity, by the sociologist Claude Dubar, and of clothing and its symbolic meanings, by Roland Barthes.

Results: The nurses' uniform used at graduation had institutional and professional identity signs. It consisted of the classic white dress, with a cap and other accessories.

Conclusions and implications for practice: The nurse's graduation uniform corresponded to the advances in fashion and scientificity, becoming a mark in the construction of the role and a consolidation of professional identity, contributing to the identification of a professional category in training

Keywords

Nurse; Nursing Schools; History of Nursing; Professional Role; Clothing; Social Identity

Resumen

Objetivo: Analizar los uniformes utilizados en la ceremonia de graduación de enfermeras y sus significados para la identidad profesional.

Método: Se estudió una escuela de enfermería de Minas Gerais, relativo al periodo de 1947 a 1964. Investigación cualitativa, histórico-social, en la que se analizaron documentos escritos, fotográficos y orales, considerando las bases conceptuales de la identidad profesional, del sociólogo Claude Dubar, y de vestuario y sus significados simbólicos, de Roland Barthes.

Resultados: El uniforme de las enfermeras, utilizado en la graduación, presentaba señales de identidad institucional y profesional. Consistía en el clásico vestido blanco, con gorra y otros complementos.

Conclusiones e implicaciones para la práctica: El uniforme de graduación de enfermeras correspondió a los avances de moda y cientificidad, convirtiéndose en una marca en la construcción y consolidación de la identidad profesional, contribuyendo para la identificación de una categoría profesional en formación.

Palabras clave

Enfermera; Escuelas de Enfermería; Historia de la Enfermería; Rol Profesional; Vestuario; Identidad Social

Resumo

Objetivo: Analisar os uniformes usados na cerimônia de formatura de enfermeiras e seus significados para a identidade profissional.

Método: Estudou-se uma escola de enfermagem de Minas Gerais, no período de 1947 até 1964. Pesquisa qualitativa, histórico-social, mediante a qual foram analisados documentos escritos, fotográficos e orais, considerando as bases conceituais de identidade profissional, do sociólogo Claude Dubar, e de vestuário e seus significados simbólicos, de Roland Barthes.

Resultados: O uniforme das enfermeiras, usado na formatura, possuía signos de identidade institucional e profissional. Foi constituído pelo clássico vestido branco, com touca e outros acessórios.

Conclusões e implicações para a prática: O uniforme de formatura de enfermeiras correspondeu aos avanços da moda e da cientificidade, configurando-se uma marca na construção do papel e consolidação da identidade profissional, contribuindo para a identificação de uma categoria profissional em formação.

Palavras-chave

Enfermeira; Escolas de Enfermagem; História da Enfermagem; Papel Profissional; Vestuário; Identidade Social

References

1 Figueiredo M, Peres M. The identity of the female nurse: a reflection from the perspective of Dubar. Referência. 2019 out;4(20):149-54. http://dx.doi.org/10.12707/RIV18079.

2 Silva TWME, Velloso ISC, Araújo MT, Galdino CS, Pires Jr JF, Nobre T. Circulação do poder-saber na constituição das práticas profissionais de médicos e enfermeiros. Rev Baiana Enferm. 2018;32:e28234. http://dx.doi.org/10.18471/rbe.v32.28234.

3 Santos FBO, Carregal FAS, Rodrigues RD, Marques RC. Brazilian nursing history (1950-2004): what has been discussed in the literature?. Rev Enferm Cent-oeste Min. 2018;8:e1876.

4 Fausto B. História concisa do Brasil. São Paulo: Edusp; 2015.

5 Campos PFS, Carrijo AR. Ilustre inominada: Lydia das Dôres Matta e enfermagem brasileira pós-1930. Hist Cienc Saude. 2019 jan/mar;26(1):165-85.

6 Almeida RLMD, Rodrigues AAP, Tarma GF, Figueiredo MAGD, Almeida Fo AJ, Santos TCF et al. Clothing and professional identity in the training of nurses in the city of Juiz de Fora. Rev Bras Enferm. 2018;71(suppl 4):1548-55. http://dx.doi.org/10.1590/0034-7167-2017-0522. PMid:30088623.

7 Lurie A. A linguagem das roupas. Rio de Janeiro: Rocco; 1997.

8 Almeida RLMD. Formação de Enfermeiras na Cidade de Juiz de Fora: uniforme e identidade na Escola de Enfermagem Hermantina Beraldo (1947-1978).[dissertação]. Rio de Janeiro: Escola de Enfermagem Anna Nery/Universidade Federal do Rio de Janeiro; 2014.

9 Meihy JCSB, Holanda F. História oral: como fazer como pensar. 4th ed. São Paulo: Contexto; 2010.

10 Araújo FE. Casas de farinha e farinhadas: cultura material, história oral e memória. Cadernos CEOM. 2015 jun;28(42):45-52.

11 Portelli A. Un travail de relation: quelques observations sul histoire orale. Clio Revue domande et tessinoise sur les didactiques de histore. Trilhas da História [Internet]. 2017 [citado 2020 mar 28];7(13):182-95. Disponível em: https://periodicos.ufms.br/index.php/RevTH/article/view/5306/4019

12 Dubar CA. Socialização: construção das identidades sociais e profissionais. São Paulo: Martins Fontes; 2005.

13 Barthes R. Sistema de moda. São Paulo: Martins Fontes; 2009.

14 Silva GTR, Almeida DB, Oliveira NL, Laitano ADC, Santos VPFA, Queirós PJP. Estudos sobre a imagem das enfermeiras: cinco décadas entre a imagética e suas repercussões. Esc Anna Nery. 2020;24(4):e20200063. http://dx.doi.org/10.1590/2177-9465-ean-2020-0063.

15 Coelho Jr NM, Cunha MYS. Os quadros de formatura do Colégio Coração de Jesus (1922-1929): contribuições para o estudo da História da Educação em Santa Catarina. Cadernos CEOM. 2016;29(44):71-8.

16 Aperibense PGGS, Silva CG, Santos TCF, Almeida Fo AJ, Nelson S, Peres MAA. The uniform of nursing students: a strategy for the construction of professional identity (1950-1960). Texto Contexto Enferm. 2019;28:e20170593. http://dx.doi.org/10.1590/1980-265x-tce-2017-0593.

17 Coelho Jr NM. Laços e enlaces: sociabilidades, personagens e distinções nos quadros de formatura. Anais do II Seminário Internacional História do Tempo Presente; 2014 out. 13-15; Florianópolis. Florianópolis: Programa de Pós-Graduação em História da Universidade do Estado de Santa Catarina (UDESC); 2014.

18 Dubar C. A crise das identidades: a interpretação de uma mutação. São Paulo: Edusp; 2009.

19 Laver J. A roupa e a moda: uma história concisa. São Paulo: Cia das Letras; 1990.

20 Avelar E. O imaginário da formatura: as raízes da cultura bacharelesca e a construção do imaginário da formatura. São Paulo: Iventura; 2012.

21 Andrade C. A construção da identidade, autoconceito e autonomia em adultos emergentes. 2016; Psic Esc Educ. 20(1):137-46.

22 Santos C. Clothing as symbolic capital: youth identitary process. 2017;(1):5-96. http://dx.doi.org/10.20287/eikon-n01-a07.

23 Rajani DTR, Neenu R. Study on preference for clothing among nursing mothers. Int J Home Sci. 2016;2(3):329-31.

24 Peres MAA, Padilha MICS. Uniform as a sign of a new nursing identity in Brazil (1923-1931). Esc Anna Nery. 2014;18(1):112-21. http://dx.doi.org/10.5935/1414-8145.20140017.
 


Submitted date:
09/04/2021

Accepted date:
12/06/2021

67dac60fa953950c91568344 ean Articles

Esc. Anna Nery

Share this page
Page Sections